Mag ik een foto of plaatjes die ik op internet vind gebruiken voor een folder, blog, nieuwsbericht of social media?

Het gebeurt vaak, heel vaak zelfs, maar het antwoord is helder: nee, dat mag niet!
In feite zijn dus heel veel mensen in overtreding en riskeren zij daarmee een boete. Ze maken namelijk inbreuk op het ‘auteursrecht’.

De maker van een foto of illustratie bezit vrijwel altijd het ‘auteursrecht’. Jij ook: je hebt bijvoorbeeld het auteursrecht op al je eigengemaakte vakantiekiekjes. Het auteursrecht is het recht van iemand die iets gemaakt heeft (een beeld, foto, schilderij, tekst, muziekstuk, enzovoorts) om zelf te bepalen wat er met dat werk gebeurt. Je moet dan ook altijd toestemming vragen aan de maker van een foto, of je die foto mag gebruiken.

Dat het heel makkelijk is om plaatjes van internet te downloaden, betekent dus niet dat je ze ook altijd mag gebruiken!

Wanneer mag je ze wél gebruiken?

1. Voor een intern verslag mag je wél plaatjes van internet gebruiken. Dat is omdat je zo’n werkstuk alleen intern gebruikt. Maar als je dit document op internet zet, kan iedereen in de wereld het zien. Dan moet je wel toestemming vragen voor het gebruik van de foto’s/plaatjes.
2. Soms geeft de maker zelf al bij zijn foto of tekening aan dat je die voor allerlei dingen mag gebruiken, alleen niet als je er bijvoorbeeld geld mee wilt verdienen. Je mag het plaatje dan gebruiken zolang je je maar houdt aan de wens van de maker.
   Er zijn zelfs websites die gratis afbeeldingen aanbieden. Kijk bijvoorbeeld maar eens op www.pixabay.com. Daar mag je vaak wel foto’s gratis downloaden. Check wel altijd even extra wat de rechten inhouden. Soms moet je er bijvoorbeeld de naam van de maker bij vermelden. (Ter informatie: soms zie je de vermelding ‘rechtenvrij’; dat wil alleen zeggen dat je geen exclusief gebruiksrecht kunt krijgen of kopen; anderen mogen dit beeld ook gebruiken).
3. Ook mag je zonder toestemming een plaatje gebruiken als dat goed duidelijk maakt waar jouw tekst over gaat. Dat heet ‘citaatrecht’. Als het plaatje alleen maar bedoeld is om je tekst te versieren, dan is het geen ‘citaat’ en heb je wel toestemming van de maker nodig. Maar of het wel of niet om citaatrecht gaat is soms lastig te bepalen. Wij adviseren je dan ook om dat niet te doen.

Portretrecht

Het portretrecht gaat over de rechten die iemand heeft als van hem of haar bijvoorbeeld een foto gemaakt is. Zo’n foto mag in veel gevallen bijvoorbeeld niet zomaar zonder toestemming gepubliceerd worden. En het gaat niet alleen om foto’s: het portretrecht geldt ook bij video, een tekening of bijvoorbeeld een schilderij. Lees meer over portretrecht.

Wil je foto- of video-opnamen van een cliënt of medewerker, vraag dan expliciet om medewerking daaraan. Gebruik daarvoor een van de formulieren Toestemmingsverklaring:

Toestemmingsverklaring portretrecht cliënt

Toestemmingsverklaring portretrecht medewerker

Toestemmingsverklaring portretrecht overig

Werken met fotografen e.d

Schakel je zelf een journalist/fotograaf/filmer/producent in regel dan in elk geval zijn/haar toestemming voor het gebruik van de foto’s, video enz. Gebruik daarvoor het formulier
Toestemmingsverklaring journalist/fotograaf/filmer/producent.

Soms wil je een stap verder gaan en ook het auteursrecht verkrijgen. Gebruik daarvoor het formulier Afstandsverklaring Auteursrecht